دشتستان بزرگ- سیده فاطمه موسوی*: همه ی ما کم و بیش تجربه دوری یا از دست دادن عزیزانمان و کسانی که دوستشان داریم را داشته ایم و شاید یادآوری آن برایمان تلخ و ناگوار باشد. حتی در مواردی همچنان این نگرانی و ترس از دست دادن وجود دارد یا نگران این هستیم که کسان دیگری را نیز که به آنها دلبستگی داریم از دست بدهیم. اگر این ترس و نگرانی درمورد از دست دادن منبع دلبستگی شدت گیرد و زندگی روزمره را مختل کند تبدیل به اضطراب جدایی میشود.
بیشترین میزان شیوع اختلال اضطراب جدایی در کودکان ۷ تا ۱۱ ساله مشاهده میشود بویژه زمانی که بچه ها باید مدت زمان زیادی را در مدرسه و به دور از مراقب اصلی که میتواند پدر، مادر، پرستار و… باشد بگذرانند؛ این روزها با توجه به همه گیری اپیدمی کووید ۱۹ در سراسر جهان احتمال ابتلای کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالان به اختلال اضطراب جدایی افزایش یافته است چون از یک طرف شرایط قرنطینه باعث شده اعضای خانواده زمان بیشتری را با هم بگذرانند و از طرف دیگر مرگ و میر ناشی از این اپیدمی ترس از دست دادن عزیزان را در افراد زیاد کرده است.
اضطراب جدایی در سنی خاص یعنی بین ۸ تا ۱۲ ماهگی آغاز شده و معمولا تا ۲ سالگی ناپدید میشود ولی اگر از این سن بیشتر شود و شدت یابد تبدیل به اختلال اضطراب جدایی خواهد شد.
اختلال اضطراب جدایی در کودکان، غالبا پس از یک رویداد استرس زا یا آسیب در زندگی کودک، مانند بستری در بیمارستان، مرگ یکی از عزیزان و فرد مورد علاقه کودک، تغییر در محیط زندگی مانند مدرسه و منزل و در نهایت از دست دادن حیوان خانگی مورد علاقه به وقوع می پیوندد.
کودکانی که والدینشان از آنها بیش از حد محافظت می کنند، ممکن است بیشتر در معرض اختلال اضطراب جدایی باشند در واقع ممکن است پدر و مادر اضطراب جدایی داشته باشند و اگر این اضطراب در آن ها درمان شود، دیگر کودک اضطراب نخواهد داشت.
علاوه بر این موارد، این واقعیت که کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی، در بین اعضای خانوادشان ، اضطراب و استرس موجود است، نشان می دهد که اختلال اضطراب جدایی در کودک، یک نوع آسیب پذیری است که منشا ارثی و ژنتیکی دارد.

علائم اختلال اضطراب جدایی بر اساس DSM-5 :
هنگامی که فردی به دلیل جدایی از شخصی که به او وابسته است دچار ترس یا اضطراب شدید می شود ، حداقل سه مورد از معیارهای زیر را دارد تا بتواند با اختلال اضطراب جدایی تشخیص داده شود.
۱.پریشانی غیرطبیعی هنگام بحث در مورد جدایی یا تجربه جدا شدن از شخص دیگری که فرد به آن وابسته است (والدین ، سرپرست).
۲.ترس شدید از اینکه اتفاقی مضر برای شخصی که به او وابسته است رخ دهد.
۳.نگرانی مداوم از اینکه اتفاقی غیر منتظره رخ دهد و باعث جدایی از شخصی که به او وابسته است شود.
۴.از ترک شخص خودداری می کند.
۵.فرد در مورد جدا شدن کابوس می بیند.
۶.او از خواب رفتن و جدا شدن از شخص مقابل اضطراب دارد.
۷. هنگامی که جدایی رخ می دهد، در مورد مشکلات جسمی و بیماری ها شکایت می کند.
۸.این اضطراب در کودکان و نوجوانان حداقل یک ماه طول می کشد.
۸.این اضطراب در محیط های اجتماعی، مدرسه، مشاغل و سایر زمینه ها تأثیر منفی می گذارد.

برای پیشگیری و درمان اضطراب جدایی در کودکان لازم است موارد زیر را رعایت کنید:
۱. یک محیط آرام و به دور از استرس در منزل برای کودک فراهم کنید.
۲. در سال های اولیه زندگی بازی هایی از قبیل دالی موشه، قایم باشک و… با کودک انجام دهید.
۳. هیچ گاه کودک را در حالی که گریه میکند رها نکنید و بروید.
۴. برای ترک منزل و جلوگیری از گریه کودک او را به اتاق دیگری نفرستید؛ بگذارید شاهد رفتن شما باشد تا برگشتتان را هم ببیند و مطمئن شود که شما برای همیشه او را ترک نخواهید کرد.
۵. هنگامی که فرزندتان را به محیط جدیدی مثل مهدکودک، مدرسه و… میبرید تا زمانی که به محیط و افرادی که آنجا هستند اعتماد نکرده او را در آنجا تنها نگذارید و به تدریج فاصله خود را با او بیشتر کنید.
۷. قبل از ترک محیط، زمان بازگشت را به فرزندتان اطلاع دهید و حتما کمی زودتر زمانی که گفته اید به دنبالش بروید.
۸. تشریفات خداحافظی را طولانی نکنید و پس از یک خداحافظی ساده و تعیین زمان بازگشت با خوشرویی محل را ترک کنید.
موارد بالا بصورت عمومی در درمان اختلال اضطراب جدایی مورد استفاده قرار میگیرند اما معمولا درمان این اختلال بدون مداخله روانشناس و در صورت لزوم روانپزشک امکان پذیر نخواهد بود؛ پس چنانچه فرزندتان علائم اختلال اضطراب جدایی را دارد بهتر است جهت درمان به روانشناس متخصص کودک و نوجوان مراجعه کنید.

*کارشناس ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان