دشتستان بزرگ- سیده فاطمه موسوی*: والدینی که میخواهند آموزه های دینی را به فرزند خود آموزش دهند، این ماه بهترین فرصت است البته به شرطی که نکات زیر را در این مورد رعایت کنند:

۱. عصبانیت ممنوع!
بارها و بارها گفته ام که در آموزش ها و به ویژه آموزش های دینی باید با آرامش و تشویق پیش بروید و تا حد ممکن هیچگونه تنبیهی برای کودک اعمال نکنید؛ هنگامی که میخواهید به هیئت بروید با توجه به شناختی که از فرزندتان دارید از قبل به او خبر دهید تا بتواند با آرامش خود را آماده رفتن کند. به هیچ وجه با عصبانیت و داد و فریاد به او عجله نکنید و یا از عباراتی مثل: « تو همیشه دیر آماده میشی، مطمئنم بخاطر تو دیر میرسیم و…» استفاده نکنید. اجازه دهید فرزند کودک یا نوجوان شما خاطره خوبی از هیئت و مراسمات مذهبی داشته باشد.

۲. به او حق انتخاب بدهید!
به فرزندتان اجازه دهید خودش لباسی که میخواهد بپوشد را انتخاب کند البته از قبل لباس ها و وسایل مخصوص این ماه را با همراهی خودش برایش تهیه کنید ولی او را مجبور و ملزم به پوشیدن لباس مشکی نکنید و تنها به او پیشنهاد داده و نظر خود را بگویید. همچنین برای انتخاب هیئت نظر فرزندتان را بپرسید و اجازه دهید خودش انتخاب کند؛ در این مورد بهتر است هیئت هایی را پیشنهاد دهید که میدانید بچه های بیشتری در آنجا حضور دارند و فرزندتان میتواند با آن ها بازی کند. همچنین به هیئت هایی بروید که میدانید مسئولین و مداح آنجا رفتار بهتری با کودکان داشته و مرتب آن ها را بخاطر بازی کردنشان سرزنش نمی‌کنند.

۳. به آن ها اجازه بازی کردن بدهید!
بی شک کودکان نمی‌توانند مانند بزرگترها یک جا نشسته و عزاداری کنند و نیاز به بازی دارند. پس از او نخواهید که فقط کنار شما بنشیند، اگر بازی کرد او را سرزنش نکنید بلکه او را هدایت کنید تا با کودکان هم سن و سالش در گوشه ای به بازی خود ادامه دهد. برای کودکان زیر ۴ سال حتما اسباب بازی، خوراکی، دفتر و مدادرنگی به همراه داشته باشید.

۴. کودک تفاوت انواع گریه را متوجه نمیشوند!
کودکان و به ویژه کودکان زیر ۷ سال تفاوت گریه های مادر در شرایط مختلف را به خوبی متوجه نمی شوند بنابراین برای اینکه خاطره مثبتی از ماه محرم و مراسمات دینی در حافظه وی شکل گیرد بهتر است در مراسماتی که فضا به مدت طولانی تاریک است، روضه باز خوانده میشود و افراد بر سر و صورت خود میزنند کودک را شرکت ندهید در عوض او را به مراسمات سینه زنی، زنجیرزنی و مراسماتی از این قبیل ببرید. حضور نوجوانان به شرط اینکه از قبل شرایط برای وی توضیح داده شود در مراسمات روضه خوانی بلامانع است.

۵. واقعه عاشورا را متناسب با سن کودک برایش توضیح دهید!
کودکان نمی‌توانند به عمق و بزرگی واقعه عاشورا پی ببرند و اگر با جزییات و ریز به ریز برایشان توضیح داده شود ممکن است موجب تصویرسازی های اغراق شده و رعب و وحشت در آن ها شود پس بهتر است متناسب با سنشان برایشان از روز عاشورا بگویید؛ مثلا میتوانید قصه هایی از مهربانی امام حسین(ع) با کودکان، رفتار مادرانه حضرت زینب(س) با کودکان، فداکاری حضرت عباس و مسائلی از این قبیل صحبت کنید ولی از ذکر جزییات بپرهیزید. هر چقدر سن کودک بزرگتر باشد و درک وی از مسائل بیشتر باشد میتوانید موارد بیشتری از حادثه کربلا را برای او توضیح دهید ولی برای کودکان زیر ۷ سال به موارد گفته شده بسنده کنید.

۶. در این ماه به کودک و نوجوان مسئولیت بدهید!
به فرزندتان اجازه دهید با هیئت خاصی همکاری کرده و مثلا در پذیرایی، نصب پرچم و… با آنها همراه باشد تا مسئولیت پذیری را تمرین کند و اعتماد به نفسش بالا رود. همچنین میتوانید از او بخواهید دوستانش را به خانه دعوت کرده و هیئت کوچکی در خانه تشکیل دهد و از دوستانش پذیرایی کند و یا کودکان مجمتع مسکونی خود را جمع کرده برایشان یک هیئت کوچک به راه کنید.

پیاده سازی موارد بالا برای فرزندتان میتواند متناسب با فرهنگ و عقاید شما صورت گیرد و نیز با توجه به شرایط موجود و همه گیری بیماری کرونا در انجام همه موارد بالا رعایت پروتکل های بهداشتی و حفظ سلامت فرزندتان باید مدنظر قرار گیرد چون اگر مشکلی برایش پیش بیاید باعث میشود خاطره ای ناخوشایند از مراسمات مذهبی در وی شکل گیرد و تلاش های شما نتیجه عکس خواهد داشت.

*کارشناس ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان