دشتستان بزرگ- اعظم معارفی: در دو فصل گذشته درباره نقش آهن در بدن،علایم کم خونی فقر اهن،و تشخیص آزمایشگاهی آن صحبت کردیم و در این فصل به ادامه مبحث آهن در بدن خواهیم پرداخت
منابع آهن
۱_ جگر،قلوه، دل و سایر گوشت های قرمز،تخم مرغ، گوشت بوقلمون،غذاهای دریایی مانند صدف، تخم کدو و افتابگردان،سویا و برخی از حبوبات مانند لوبیا قرمز،عدس،سبزیجات با رنگ سبز تیره و غیره

۲_ مکمل های غذایی:مانند بسیاری از مولتی ویتامین ها و مکمل های بارداری
۳_ نوشیدن مشروبات الکلی: باعث حاد شدن مشکل ازدیاد آهن شده چون مصرف الکل باعث تخلیه عنصر روی در بدن می شود، روی هم عنصری است که اثرات مخرب آهن در بدن را خنثی می کند.

۴_ آلودگی هوا و آب: مخصوصا آب های که دارای رنگ زرد یا همان زنگ لوله می باشند.

۵_ مصرف ویتامین C و یا آب پرتقال همراه با غذا: ویتامین C در روده حالت اسیری ایجاد می کند و باعث افزایش جذب آهن تا چهار برابر می گردد.

۶_ مصرف مواد قندی: مواد قندی باعث کاهش سرعت حرکت غذا در روده و افزایش جذب آهن می شود.

فریتین و نقش آن در بدن

فریتین خون چیست؟

فریتین مانند آهن در بدن نیست،فریتین پروتئینی است که آهن ذخیره می کند و هنگام نیاز بدن آهن را آزاد می کند.
فریتین معمولا در سلولهای بدن شما زندگی می کند و در واقع در خون جریان دارد.بیشترین غلظت فریتین معمولا در سلولهای کبد بنام هپاتوسیت و سیستم ایمنی می باشد.
فریتین در سلولهای بدن ذخیره می شود تا جایی که نیاز به تولید سلولهای قرمز خونی در بدن وجود داشته باشد.بدن به سلولها سیگنال آزاد کردن فریتین را می دهد سپس فریتین به ماده دیگری می چسبد که به آن ترانسفرین می گویند.
ترانسفرین یک پروتئین است که با فریتین ترکیب می شود و آن را به سلولهای خونی قرمز جدید ساخته شده در بدن منتقل می کند.در واقع ترانسفرین مانند یک تاکسی به سمت جایگاه آهن حرکت می کند.
اگر فردی به اندازه کافی فریتین نداشته باشد میزان ذخیره آهن او نیز به زودی تمام می شود.
تشخیص صحیح فریتین:
_ بدن برای تولید فریتین به سایر عناصر مانند منگنز،مس،روی و برخی از ویتامین ها مانند گروه BوE احتیاج دارد.
برای تشخیص فریتین ابتدا آزمایش فریتین که از طریق خون انجام می شود توسط پزشک درخواست داده می شود اما
در برخی از افراد آزمایش های معمول خون مانند TiBC ، فریتین می تواند گمراه کننده باشد ،چرا که این آزمایش ها فقط آهن قابل دسترس بدن را نشان می دهد و ممکن است شخص دارای بار آهن بسیار باشد اما این آزمایش ها کماکان کمبود و یا سطح نرمال آهن را نشان دهند که متاسفانه بسیاری از پزشکان متوجه این موضوع نیستند و با تجویز بیشتر آهن مشکلات جدی و خطرناکی را برای بیمار به وجود می آورند. (تشخیص ان از طریق MRIT2 است که در فصل های بعد توضیح داده می شود.)

مقدار فریتین در بدن

کاهش فریتین به کمتر از ۱۲میکروگرم بر لیتر نشان دهنده تهی شدن ذخایر آهن است.
یادآوری می شود که مقدار نرمال فریتین کمبود آهن را رد نمی کند و یا مقدار بیشتر از ۳۰۰ میکروگرم بر لیتر بطور قطع بیان کننده گران باری آهن نیست. (زیرا فریتین پروتئین فاز حاد است و در هنگام بیماری بدن آهن بدن را جمع آوری کرده و از دسترس میکروبها دور می کند چون میکروبها برای رشد و تولید به آهن نیاز دارند و باعث افزایش فریتین خون می شود )
__آسیب به کبد موجب رها کردن مقدار چشمگیری از فریتین در خون می شود .
__ در گران باری آهن میران فریتین از ۴۰۰۰ میکروگرم بر لیتر تجاوز نمی کند و افزایش بیشتر آن گویای رها شدن آن در نتیجه آسیب سلولی است.
__ میزان ذخیره آهن در زنان باردار تاثیر اندکی بر ذخیره آهن جنین دارد. نوزاد رسیده در بدن تولد حدود ۸۰ میلی گرم بر کیلو گرم آهن دارد .این منبع ذخیره برای رشد مصرف می شود و از ۶ تا ۲۴ ماهگی ذخیره وجود ندارد و از این رو بیشترین شیوع آنمی فقر آهن در این برهه ی زمانی است.
این آزمایشات بصورت روزانه در آزمایشگاه پاستور برازجان انجام می شود.