دشتستان بزرگ- اعظم معارفی: کلسترول چیست؟
از تعداد زیادی لیپیدهایی که امروزه شناخته شده اند معدودی از آنها از لحاظ بالینی دارای اهمیت می باشند.لیپیدها در بافت های مختلف بدن توزیع شده و در زمینه های مختلف حیات وظیفه مهمی را بعهده دارند،این مواد به اشکال مختلف همچون هورمونها ،پیشساز هورمونها ،هدایت های عصبی نقش مهمی را ایفا می نمایند.
به زبان ساده در کل چربی خون به دو نوع کلی کلسترول و تری گلیسرید تقسیم می شود و کلسترول خود به دو نوع عمده کلسترول مفید (HDL) و کلسترول مضر(LDL) تقسیم می شود.
کلسترول در چربی های حیوانی و روغن ها یافت می شود،توزیع آن در بدن گسترده بوده و قسمت عمده آن در خون،کبد،مغز، کلیه ،فیبرهای عصبی می باشد و یکی از اجزای اصلی تکمیل کننده غشا سلولی و اسیدهای صفراوی ،استروییدهای ادرنال و هورنونهای جنسی است.

● کاربرد بالینی:
جهت ارزیابی ریسک ابتلا به انسداد عروق کرونر (رگ های خونی هستند که خون دارای اکسیژن را به قلب حمل می کنند.)بکار می روند.زیرا کلسترول بالا بیانگر وجود خطر بالقوه برای اترواسکلروز عروق شریانی (ضخیم شدن رگ ها) کرونر قلب می باشد.
موارد بالای کلسترول خون در بیماری هپاتوسلولار سیروز و صفراوی( سرطان کبد)،کلستاز(توقف جریان صفرا در داخل مجاری صفراوی)،نارسایی مزمن کلیویی ،دیابت شیرین کنترل نشده،الکلیسم،چاقی و..‌ و کاهش آن در نقص الفا لیپو پروتیین ،نئوپلاسم بدخیم کبد،هیپر تیروییدی(پر کاری تیرویید)،سوئ تغذیه، سوختگی شدید دیده می شود.
محدوده طبیعی سطح ایده ال ۱۹۹_۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر محدوده بینابینی ۲۳۹_۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر سطح بالا ۲۴۰<

● تری گلیسرید:
تری گلیسرید تا حدود ۹۰٪ از راه خوراکی وارد بدن شده و حدود ۹۰٪ چربی ذخیره بدن را تشکیل می دهد.بطور طبیعی در بافت چربی بصورت گلیسرول ذخیره می شود.
این ازمایش برای ارزیابی آترواسکروز و افزایش چربی پیش بینی شده و احتمالا برای بررسی میزان توانایی بدن در متابولیسم مفید می باشد.
تری گلیسرید بالا همراه با کلسترول بالا بعنوان عوامل خطرزای ایجاد آترواسکلروز مطرح هستند.بدلیل غیر وابسته بودن مقادیر این دو فاکتور بهم، اندازه گیری هر یک از انان بسیار با ارزش می باشد.
محدوده طبیعی
۹_۰ سال ۱۰۰ _ ۳۰ میلی گرم در دسی لیتر

۱۴ _ ۹ سال ۱۳۵ _ ۳۲ میلی گرم در دسی لیتر

۲۰ _ ۱۴ سال ۱۴۸ _ ۳۷ میلی گرم در دسی لیتر

بیش از ۲۰ سال ۲۰۰ _ ۴۰ میلی گرم در دسی لیتر

●لیپو پروتیین با دانسیته بالا یا HDL:
لیپو پروتیین پر چگالی یا همان HDL کلسترول خوب اتلاق می شود. این نوع کلسترول به عنوان لایه روب عمل می کند. به این صورت که کلسترول اضافی در خون را به سمت کبد ،جایی که کلسترول تجزیه می شود هدایت می کند،هر قدر میزان HDLشما بالا باشد،کلسترول بد در خون شما کمتر جریان خواهد داشت.
محدوده طبیعی
مردان ۷۰ _ ۳۷ میلی گرم در دسی لیتر
زنان ۸۵ _ ۴۰ میلی گرم در دسی لیتر

● لیپو پروتیین با دانسیته پایین یا LDL:
نوعی لیپوپروتیین که به LDL یا کلسترول بد معروف است،می تواند باعث رسوب در دیواره رگ ها شده و رگ ها را باریک کند و به همین دلیل ،هر چه کلسترول بد بیشتری در خون موجود باشد خطر بیماری قلبی در افراد بیشتر می شود.
محدوده طبیعی
بالغین ۱۳۰>
کودکان و نوجوانان ۱۱۰>

● کلسترول بدتر است یا تری گلیسرید؟
کلسترول در مقایسه با تری گلیسرید خطر بیشتری برای قلب ،مغز و عروق دارد. با این حال کلسترول عامل ساخته شدن هورمون های جنسی و بسیاری از هورمون های دیگر است بنابراین نمی توان گفت که به خودی خود مضر است بلکه بالا رفتن بیش از حد آن می تواند خطرناک باشد. کلسترول وقتی که بر دیواره عروق می نشیند به صورت LDL خود را نشان می دهد.یعنی همان چربی بد که باعث تشدید انسداد عروق می شود. ترکیب دیگری از کلسترول نیز وجود دارد که بنام HDL یا همان چربی خوب شناخته می شود. این چربی از عروق محافظت می کند و باعث پاکسازی دیواره آنها می شود بنابراین کلسترول یک جا نقش بد و جای دیگر نقش خوب را بازی می کند.

● شرایط انجام آزمایش چربی:
قبل از انجام این تست نیاز به رعایت شرایط ناشتایی است یعنی ۱۰ الی ۱۲ ساعت قبل از انجام آزمایش از خوردن و آشامیدن پرهیز شود . ولی نوشیدن آب اشکالی ندارد.و از خوردن مواد غذایی حاوی چربی و کلسترول بالا در روز قبل خودداری کنید.