دشتستان بزرگ – هادی پاپری: در این هفته قصد داریم شما را با افتراء و تهمت و مجازات های این جرائم آشنا کنیم.

افترا یا تهمت به چه معناست؟
افترا و تهمت دو کلمه­‌ی تقریباً هم‌معنی هستند و به عنوان یک رفتار واحد توسط قانونگذار جرم ‌انگاری شده­‌اند. اگر فردی بدون دلیل و مدرک و با علم به بی‌گناه بودن یک شخص، به او جرمی را نسبت دهد (منتسب نماید) مرتکب جرم افترا شده‌ و با مجازاتی که قانونگذار برای آن تعیین نموده است، مواجه خواهد شد.
جرم­‌انگاری و ممنوعیت این رفتارها به این معناست که اگر شخصی مرتکب آن­ها شود، مجرم بوده و مجازات می گردد. سوال این است که تهمت یا افترا به چه معناست؟ و در چه صورت یک شخص به خاطر ارتکاب این جرم به مجازات محکوم خواهد شد؟
افترا یعنی نسبت‌دادن یک جرم به دیگری با علم به بی‌­گناه بودن او
وقتی اظهار می داریم که «فلان شخص به من تهمت زد» منظورمان این است که او انجام کاری را به من نسبت داده که واقعاً آن را انجام نداده‌­ام. مثلاً وقتی کسی به ما می­‌گوید «تو درباره­‌ی فلان موضوع دروغ گفتی» ولی در واقع چنین دروغی را نگفته باشیم، این­‌طور گفته می­‌شود که او به ما تهمت زده­‌است. تعریف کردن افترایی که قانون منع کرده هم به همین سادگی است. اگر فردی بدون دلیل و مدرک و با علم به بی‌گناه بودن یک شخص، به او جرمی را نسبت دهد، مرتکب جرم افترا شده‌است. برای مثال اگر شخصی در حین دعوا به دیگری بگوید «تو دوچرخه مرا سرقت کرده ای» یا «تو قاتل فلان شخص هستی»، مرتکب جرم افترا شده‌است. چیزی که در عرف به آن بُهتان نیز گفته می‌شود. باید توجه کرد در جرم افترا فرد باید قصد داشته باشد که به طرف مقابل حتما" جرمی را نسبت دهد؛ یعنی واقعاً منظورش این باشد که بخواهد بگوید تو این جرم را انجام داده‌­ای. پس اگر فردی به دیگری بگوید «دزد یا کلاهبردار» اما قصدش هتک‌­حرمت، تحقیر یا تمسخر او باشد و نه نسبت‌دادن یک جرم، مرتکب جرم دیگری شده ‌­است که توهین نام دارد. افترا به هر وسیله­‌ای می­‌تواند تحقق پیدا کند. ممکن است شخصی با سخنرانی در یک جمع، چاپ یک مطلب در مجله یا روزنامه و یا حتی با فرستادن یک پیام این کار را انجام دهد. اما این پایان راه نیست! برای اینکه بتوان گفت کسی مرتکب جرم افترا شده­‌است، علاوه بر نسبت دادن یک عمل مجرمانه به یک شخص، رکن دیگری هم لازم است و آن رکن این است که این شخص نتواند درستی حرف خود را اثبات کند و این امر نشان دهد که فرد می‌­داند طرف مقابل او بی­‌گناه است. فرض کنید شخصی در یک دعوا به دوست خود نسبت کلاهبرداری خاصی را می­‌دهد. در این حالت زمانی می­‌توان گفت او مرتکب جرم افتراء شده‌­است که نتواند ثابت کند دوستش واقعاً کلاهبردار است و هم­‌چنین علم و آگاهی او نسبت به بی­‌گناه بودن مخاطب ثابت شود. پس اگر توانست کلاهبردار بودن دوست خود را با دلیل و مدارک در دادگاه ثابت کند، نمی‌­توان او را مجرم دانست.
مجازات افترا زننده مطابق ماده ۶۹۷ قانون مجازات یک ماه تا یک سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق می­‌باشد.

افترای عملی:
گاهی اوقات تهمت و افترا با انجام یک عمل صورت می‌­گیرد. به این نحو که یک شخص با این هدف که دیگری را متهم به ارتکاب جرمی کند، اشیائی را در منزل، محل کار یا در میان وسایل متعلق به او قرار می­‌دهد که اگر این وسایل نزد هر کسی پیدا شود، موجب محکومیت او خواهد شد. برای مثال حمل­‌کردن مشروبات الکلی جرم است. حالا فرض کنید که شخصی مقداری مشروبات الکلی یا مواد مخدر در کیف یا منزل یا محل کار شخصی دیگری قرار داده و سپس به پلیس خبر می­‌دهد که این شخص در حال حمل مشروبات الکلی یا مواد مخدر می­‌باشد. اگر این شخص با انجام این کار تحت تعقیب قرار بگیرد، پس از اینکه بی­‌گناهی­ش در دادگاه اثبات شد، قراردهنده­‌  مشروبات الکلی یا مواد مخدر طبق ماده ۶۹۹ قانون مجازات اسلامی به جرم افترای عملی به تحمل شش ماه تا سه سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهدشد.