دشتستان بزرگ- سیده فاطمه موسوی: جویدن یکی از اختلالات ناخوشایند رایج بین کودکان نوپا است که میتواند به سلامت دهان و دندان و ناخن کودک آسیب وارد کند. به همین دلیل این اختلال برای والدین نگران کننده به نظر می‌رسد. جالب است بدانید بین ۳۰ تا ۶۰ درصد کودکان ناخن جویدن را به دلایل مختلف که در اکثر موارد منشأ اضطرابی دارد، تجربه میکنند. پس بهتر است والدین با دانستن علت ناخن جویدن فرزندشان به دنبال حل این مشکل باشند.
ناخن جویدن مانند سایر اختلالات عادتی سه دلیل اصلی دارد:
۱. کسالت: اگر کودکی بی حوصله و یا از موضوعی ناراحت باشد ممکن است شروع به ناخن جویدن کند.
۲. تسکین: اگر کودک اضطراب بالایی را تجربه کند به ناخن جویدن روی می آورد. مثلا هنگامی که والدین باهم دعوا می‌کنند و یا تنبیهات شدیدی برای کودک اعمال میشود بی شک کودک اضطراب بالایی را تجربه کرده و برای تسکین این اضطراب شروع به ناخن جویدن میکند.
۳. آرام بخش: گاهی کودک برای آرامش و راحتی بیشتر ناخن میخورد مثل قبل از خوابیدن؛ جویدن ناخن قبل از خواب نشان میدهد که مغز کودک از طریق این رفتار تکراری به آرامش می‌رسد بنابراین طبیعی است که هربار تکرار شود.
برای درمان ناخن جویدن بهتر است پیش از هرچیز علت شناسایی شود چون زمانی که علت و منبع استرس شناخته شود بهتر میتوان آن را برطرف و یا به کودک برای مواجهه و پذیرش عامل استرس کمک کرد. برای این کار به فرزندتان اجازه صحبت کردن درمورد احساساتش را بدهید؛ مثلا زمانی که از چیزی ناراحت، عصبی و یا حتی خوشحال است با او درمورد اتفاقی که رخ داده و هیجان حاصل از آن صحبت کنید. بهتر است هیجانات مختلف را از سنین پایین به فرزندتان آموزش دهید.
پس از یافتن علت اضطراب و تلاش برای رفع آن میتوانید راهکار های زیر را برای کاهش ناخن جویدن فرزندتان استفاده کنید:
۱. یک جایگزین برایش پیدا کنید: مثلا اگر عادت به جویدن ناخن موقع تماشای تلویزیون دارد، در آن موقع چیزی مانند خمیربازی، اسلایم و… به دستش بدهید تا مشغول آن باشد و یا با کمک یک روانشناس به او یاد دهید که در موقعیت های اضطراب آور میتواند از راهکارهایی مانند تنفس عمیق، قدم زدن، شمردن از یک تا ده و… استفاده کند.
۲. هوشمندانه حواسش را پرت کار دیگری کنید: موقع ناخن از او بخواهید کاری برایتان انجام دهد که نیاز به استفاده از دستانش باشد.
۳. عکس هایی از بچه هایی که ناخن دارند و آنهایی که بر اثر ناخن جویدن انگشتشان زخم شده و یا ناخن ندارند به وی نشان داده و زیبایی آن ها را با هم مقایسه کنید. همچنین میتوانید از عوارض ناخن جویدن که شامل بیماری های دهان و دندان نیز میشود برایش بگویید.
۴. یک رمز بین خودتان بگذارید: با فرزندتان قرار بگذارید که هرگاه او را در حال ناخن جویدن دیدید از یک کلمه یا حرکت که رمز بین شماست استفاده کنید تا دست از ناخن جویدن بکشد.
۵. بیشتر از پاداش استفاده کنید و تنبیه را کنار بگذارید: سیستم پاداش دهی در زمان هایی که کودک ناخن جویدنش را کنترل می‌کند می‌تواند تأثیر بسزایی در کاهش این اختلال داشته باشد در عوض استفاده از تنبیهاتی مانند مالیدن داروی تلخ به انگشت کودک، زدن پشت دست وی هنگام ناخن جویدن، داد و فریاد زدن، سرزنش و تحقیر وی میتواند باعث افزایش خشم و اضطراب کودک و درنتیجه افزایش ناخن جویدن شود.
۶. ناخن کودک را همیشه کوتاه نگه دارید و یا درصورت امکان از لاک های چند لایه استفاده کنید.
۷. در نهایت برای درمان این اختلال از روانشناس کودک کمک بگیرید تا بتوانید با برنامه ریزی دقیق این مشکل را در فرزندتان برطرف نمایید.

*کارشناس ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان
مدیر مرکز اختلالات یادگیری باران
رزرو نوبت: ۰۹۹۱۳۲۹۵۷۴۰