دشتستان بزرگ- سیده فاطمه موسوی*: خودآگاهی یکی از مهارت های دهگانه زندگی است که نقشی بسیار مهم در سلامت روان فرد دارد. در واقع خودآگاهی مهارتی است که به شما کمک میکند به شناخت و آگاهی از خودتان، خصوصیت ها، نیازها، خواسته ها، اهداف، نقاط قوت، نقاط قابل بهبود، احساس ها،ارزش ها و هویت هر چه بیشتر از خودتان برسید. هرچه بیشتر خودتان را بشناسید بهتر میتوانید هرآنچه هستید را بپذیرید یا تغییر دهید.
خودآگاهی انواع مختلفی دارد:
✓ خود فیزیکی: به تصویری گفته می‌شود که افراد از ظاهر فیزیکی خود دارند.
✓ خود جنسی: تصور یا برداشتی است که هر کس از هویت جنسی و تمایلات جنسی خود دارد.
✓ خود اجتماعی: به تصوری که هر شخص از جایگاه اجتماعی‌اش دارد گفته می‌شود.
✓ خود معنوی: تصور شخص از اعتقاداتی که معمولا به زندگی و باورهای مذهبی او معنا می‌بخشد.
✓ خود تاریک: بخشی از وجود و جنبه خاصی از خود که دربرگیرنده اسرار افراد است.
✓ خود آرمانی: همان چیزی که هر شخص در زندگی آرزو دارد باشد یا احساس می‌کند باید باشد. (مجله zoomlife)
طی خودآگاهی شما خواهید دانست که برخی ویژگی هایتان شما را به وجد می آورند، بعضی ویژگی ها برایتان ناخوشایند و آزاردهنده و برخی دیگر خنثی هستند.
خصوصیات آزاردهنده سه نوع هستند:
۱. خصوصیاتی که قابل تغییر هستند و باید به دنبال راهی برای تغییر آنها باشید.
۲. خصوصیاتی که تا حدودی قابل تغییر هستند و باید برای تغییر حدودی آن ها راه حل پیدا کرده و آن ها را بپذیرید.
۳. ویژگی هایی که غیر قابل تغییر هستند و باید بی چون و چرا آنها را پذیرفت.
برای رسیدن به این مرحله باید بدانید که شما در خودشناسی ۴ بخش دارید:
بخش اول: خصوصیاتی که هم خودتان میدانید و هم دیگران.
بخش دوم: خصوصیاتی که خودتان میدانید اما دیگران نمی‌دانند.
بخش سوم: خصوصیاتی که دیگران میدانند اما خودتان نمی‌دانید.
بخش چهارم: خصوصیاتی که خودتان و دیگران نمی‌دانید.
حالا کاغذ و خودکار را بردارید و باورتان از انواع خودآگاهی را که گفته شد( فیزیکی، جنسی، اجتماعی و…) اعم از خوب و بد بنویسید. با خودتان روراست باشید و هرآنچه به ذهنتان می‌رسد را فارغ از هر گونه سانسور روی کاغذ بیاورید. از افراد نزدیک و قابل اعتماد زندگیتان نیز بخواهید تمام خصوصیات شما، چه خوب و چه بد، را برایتان بنویسند.
اگر چیزهایی که دیگران درموردتان مینویسند برایتان تازگی ندارد یعنی شما به خودآگاهی خوبی از خود رسیده اید و بخش کمی از وجودتان برایتان در تاریکی است اما اگر نظرات دیگران برایتان تازگی دارد پیشنهاد میکنم حتما وقت بیشتری را برای شناخت خود بگذارید.
یکی دیگر از راه های رسیدن به خودآگاهی ارزیابی روزانه رفتارتان است؛ تمام رفتار ها و عکس العمل هایی که روزانه در موقعیت های مختلف دارید را روی کاغذ بیاورید و معایب و مزایای آنها را نیز بنویسید. با این ارزیابی شما به شناخت بیشتری از خود خواهید رسید.

مناجاتی که سرشار ازخودآگاهی است را همیشه به خاطر داشته باشید:
پروردگارا! به من آرامشی عطا فرما تا بپذیرم آنچه را که نمی توانم تغییر دهم و شهامتی، تا تغییر دهم آنچه را که می توانم و بینشی تا تفاوت این دو را بدانم.

*کارشناس ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان
مدیر مرکز اختلالات یادگیری باران
رزرو نوبت: ۰۹۹۱۳۲۹۵۷۴۰