دشتستان بزرگ-سیده فاطمه موسوی: بر خلاف آنچه تصور میشود کودکان بصورت شهودی متوجه بسیاری از مسائل میشوند. شاید کودکان برخلاف نوجوانان مفهوم خیانت را به خوبی ندانند اما متوجه تغییرات جوّ حاکم بر خانواده، تغییرات خلقی والدین و نیز بحث و جدل های بین آن ها میشوند.
نگرانی کودک از درگیری ها بصورت افسردگی و اضطراب خود را نشان میدهد؛ ممکن است فرزند گوشه گیر و منزوی یا پرخاشگر شود، همچنین ناخن جویدن، انگشت مکیدن، شب ادراری، خجالتی بودن، بدخوابی و کابوس شبانه و پراشتهایی یا کم اشتهایی از دیگر علائم کودکانی است که بین والدین آنها خیانت رخ داده است.
میزان و نوع علائمی که فرزندان در این مواقع نشان میدهند به سن کودک، نوع برخورد والدین با یکدیگر و با کودک در این شرایط و نیز میزان آگاهی کودک از مشکل پیش آمده بستگی دارد.
در شرایط خیانت معمولا والد خیانت دیده، با بیان ناراحتی و درددل کردن نزد فرزند، خشم زیاد خود نسبت به والد دیگر را به وی منتقل کرده و شروع به تیم سازی با او میکند که این امر خشم و بی اعتمادی را در کودک افزایش داده و زمینه ساز شکل گیری طرحواره رهاشدگی و بی اعتمادی در بزرگسالی میشود. در حالی که بهتر است اگر والدِ خیانت دیده نیاز به صحبت و درددل کردن دارد، بایک دوست، روانشناس یا فرد مورد اعتماد صحبت کند و به هیچ وجه فرزندش را سنگ صبور خود قرار ندهد تا بدین شکل از ایجاد احساس گناه و خشم در او جلوگیری شود.
گفتن خیانت به کودکان توصیه نمیشود مگر اینکه ضرورتی در این باره احساس شود؛ یعنی در مواردی که کودک این مسئله را از اطرافیان شنیده و یا احتمال میدهید متوجه موضوع شده باشد که در این صورت هم نیازی به گفتن جزییات نیست و تنها به همان اندازه ای که خود کودک میداند و از شما پرسیده باید پاسخ دهید. همچنین میتوانید به او بگویید مشکلی پیش آمده که بین پدر و مادر است و به زودی حل خواهد شد، برای آگاه سازی کودک از مشکل پیش آمده باید هر دو والد با یکدیگر توافق و هماهنگی داشته باشند.
وقتی بین والدین مشکلی مانند خیانت یا طلاق رخ میدهد معمولا فرزندان و بویژه کودکان خود را مقصر دانسته و احساس گناه میکنند پس بهتر است خیال فرزندتان را از این بابت که این مشکل تقصیر او نیست و پدر و مادر در هر صورت کنارش بوده و دوستش دارند، راحت کنید.
خیانت والدین باعث میشود فرزندان و به ویژه نوجوانان خشم زیادی نسبت به والد خیانت کرده بخاطر اشتباه بزرگش داشته باشند همچنین ممکن است نسبت به والد خیانت دیده هم خشمگین باشند چون معتقدند او نیز می‌توانست با کارهایی مانند توجه بیشتر، محبت کردن و… مانع خیانت همسرش شود. آنها نگرانی بسیاری درمورد آینده خود و ازدواج دارند، معمولا دیدگاه مثبتی به عشق و ازدواج نداشته و در زندگی زناشویی نسبت به طرف مقابل بی اعتماد شده و یا به وی خیانت می کنند. تحقیقات نشان میدهد میزان خیانت در افرادی که والدینشان به هم خیانت کرده اند بیش از دیگران است.
خیانت و طلاق درهرصورت و به هر شکلی تاثیرات منفی خود را بر اعضای خانواده و به ویژه فرزندان میگذارد ولی اگر برخورد والدین با این مسئله آگاهانه باشد و در این زمینه با یک روانشناس متخصص مشورت کنند، این آسیب به حداقل می‌رسد.

*کارشناس ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان