دشتستان بزرگ- سیده فاطمه موسوی: بیشتر اوقات بچه ها حرف هایی میزنند که اصلا خوشایند والدین نیست و باعث ناراحتی آنها میشود بویژه اگر این حرف ها را در جمع یا مهمانی های خانوادگی و رسمی بزنند؛ اینجور مواقع شدت عصبانیت والدین به بالاترین سطح میرسد و گاهی اوقات افراد حاضر در مهمانی نیز با صحبت هایشان به این عصبانیت دامن میزنند و والدین بیچاره را به حد انفجار میرسانند!
شاید برایتان جالب باشد که بچه های زیر ۷ سال اگر فحش ندهند و حرفایی که از دیگران می‌شنوند یا کارهایی که میبینند را تقلید نکنند، مشکل دارند! درواقع فحش دادن یعنی همان تقلید از رفتار دیگران که بخشی از مراحل رشد کودک شما به حساب می آید، پس نگران نباشید اگر فرزندتان حرف هایی میزند که خوشایند شما نیست. البته این به این معنی نیست که بچه را به حال خود رها کرده و یا تشویق کنید بلکه تنها به این معنی است که نباید با خود فکر کنید فرزند شما متفاوت از دیگران است و یا دچار عذاب وجدان شوید و گمان کنید در تربیت فرزندتان کم کاری کرده اید.
کودکان زیر ۴ سال اصلا مفهوم فحش را متوجه نمیشوند و بعد از هر بار گفتن کلمات نادرست یا حتی درست منتظر عکس العمل اطرافیان می مانند، اگر اطرافیان به کلام کودک عکس العمل نشان دهند (چه مثبت و چه‌منفی) کودک برای گرفتن توجه (چه مثبت و چه منفی) دوباره همان حرف را تکرار می‌کند ولی اگر کودک هیچ عکس العملی دریافت نکند، بعد از چند بار تکرار و نادیده گرفتن رفتار توسط اطرافیان، این رفتار کودک خاموش میشود یعنی دیگر فحش نخواهد داد!
به همین راحتی میتوانید رفتار فحش دادن را در بچه ها خاموش کنید.
درمورد کودکان ۴ تا ۷ سال، اگر دفعات اول شروع به فحش دادن کردند ابتدا نادیده بگیرید ولی اگر بعد از چندبار نادیده گرفتن همچنان به رفتارشان ادامه دادند، درمورد زشت بودن این حرف برایشان توضیح داده و از وی بخواهید که دیگر تکرار نکند، برای این کار میتوانید از بازی حرف قرمز_حرف سبز استفاده کنید؛ بدین صورت که کلمات را به خوب و بد یا سبز و قرمز دسته بندی کرده و با رنگ قرمز و سبز روی کاغذ یا توپ بنویسید و از کودک بخواهید هر کدام را در سبد مخصوص کلمات قرمز یا سبز بیندازد، در بعضی مواقع نیز میتوانید از تنبیهات خیلی کوچک مثل محروم کردن چند ثانیه ای از کار و بازی که در حال انجام آن است استفاده کنید.
برای بچه های بالای ۷ سال بعد از طی مراحل نادیده گرفتن و توضیح خوب و بد کلمات یا بازی کلمات قرمز_سبز، میتوانید از تنبیهات بیشتری استفاده کنید‌.
توضیح درمورد نادیده گرفتن: در نادیده گرفتن باید طوری رفتار کنید که انگار اصلا رفتار اشتباه کودک را ندیده اید یعنی نه واکنش مثبت(لبخند، تشویق، قربون صدقه و…) و نه واکنش منفی(چشم غره، داد زدن، توضیح بد بودن کلام و…) از خودتان نشان ندهید.
و اما کلام آخر؛ بچه ها مقلدهای خوبی هستند پس بهتر است خودتان الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید و او را تا حد امکان از محیط های نامناسب دور نگه دارید زیرا بیشترین یادگیری بویژه برای کودکان زیر ۷ سال از طریق مشاهده صورت میگیرد.

*کارشناس ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان