دشتستان بزرگ- اعظم معارفی: شاید برای برخی از شما مخاطبین عزیز، تاکنون این سوال مطرح شده که چرا انگل کرمک باعث خارش مقعد کودکان می شود؟ در این مطلب سعی داریم به سوال شما پاسخ دهیم.

کرمک یا کرم سنجاقی چیست؟
نوعی بیماری که بواسطه آن کرم های کوچک و ریزی درون روده بزرگ و معده بوجود می آیند و زندگی می کنند. و از مواد غذایی درون روده تغذیه می نمایند.
اندازه کرم های نر از ۳ تا ۵ میلی متر است.و کرم های ماده تا اندازه ۸ تا ۱۳ میلی متر رشد می کنند.
کرم ماده پس از جفت گیری جهت تخم ریزی به سمت مخرج حرکت می کند و اغلب در مواقع شب از مخرج خارج شده و در ناحیه جلدی نشیمنگاه تخم ریزی می کند و در هر تخم گذاری تا ۱۰۰۰۰ تخم از خود بجای می گذارد.کرم های ماده معمولا پس از تخم ریزی از بین می روند تخم ها بسیار کوچکند و با چشم غیر مسلح قابل رویت نیستند . تخمهای که حاوی لارو هستند تحت تاثیر گرمای بدن و اکسیژن هوا در عرض مدت کوتاهی خاصیت آلوده کنندگی پیدا می کنند یعنی لاروها درون تخم ها برای خروج از تخم بالغ می شوند. تخم گذاری این انگل موجب خارش مزمن و شدید در ناحیه مقعد می شود و در اثر خاراندن نشیمنگاه، تخم انگل در زیر ناخن ها جمع شده یا به انگشتان فرد آلوده می چسبد اگر فرد آلوده انگشت خود را به دهان ببرد یا با دست چیزی بخورد تخم انگل مجدد وارد دستگاه گوارشی او شده و این سیکل همچنان ادامه پیدا می کند.
معمولا چرخه زندگی از بلعیدن تخم ها تا بلوغ کرم ها در روده و تخم گذاری دوباره آنان در ناجیه مخرج ۲ تا ۳ هفته بطول می انجامد.

علایم و آسیب شناسی کرم سنجاقی
کرمک نسبتا بی ضرر است و به ندرت ضایعات شدیدی ایجاد می کند.علایم بالینی عمدتا به علت تحریک ناحیه اطراف مقعد و نیز واژن توسط مهاجرن کرم های ماده بالغ و بسیاری به ندرت به علت فعالیت های روده ای کرم ایجاد می شوند.
خارش موضعی و بیقراری می تواند منجر به بروز یکسری علایم بسیار آزار دهنده شود که ناشی از ایجاد اختلال در خواب است.ناظران مختلف ،علایم و نشانه های مختلفی را ناشی از وجود کرم سنجاقی دانسته اند و از آن جمله:
بی اشتهایی
کمبود خواب
کاهش وزن
افزایش تحرک
عصبانیت
تحریک پذیری
دندان قروچه
درد شکم
تهوع و استفراغ
ولی یافتن رابطه علیتی بین علایم فوق و کرم سنجاقی اغلب دشوار است.

کودکان چگونه به کرمک مبتلا می شوند؟
تخم های کرم می تواند تا حداکثر ۲ هفته بروی برخی از سطوح زنده بمانند. بنابراین ممکن است کودک از طریق لمس شیء آلوده به کرمک مانند اسباب بازی یا حوله شخص آلوده دیگری سپس قرار دادن انگشتان در دهانش دچار کرمک شود یا اینکه ممکن است کرمک را از طریق خوردن غذای آلوده شخص دیگری دریافت نماید.

تشخیص :
عفونت کرم سنجاقی در کودکان که دچار خارش مقعدی ، بیخوابی و بیقراری هستند مورد شک قرار می گیرد. تشخیص بر اساس دیدن کرم بالغ یا تخم صورت می گیرد،اغلب عفونت با وجود کرم های بالغ در سطح مدفوع و یا در ناحیه اطراف مقعد تشخیص داده می شود. تنها در قریب به ۵% افراد آلوده تخم در مدفوع دیده می شود. تخم ها به بهترین وجه به کمک سواب های مقعدی بدست می آیند. نوار چسب اسکاچ بالاترین درصد نتایج مثبت و بیشترین تعداد تخم را نشان می دهد. در این روش قطعه ای از نوار جسب در اطراف ناحیه مقعد چسبانده شده، برداشته می شود و چسب آزمایش بر روی یک لام گذاشته می شود.
به علت مهاجرت نامنظم کرمک های ماده بارور ، تکرار آزمایش در چند روز پیاپی ضروری است.یک بار آزمایش تنها قریب به ۵۰ % موارد و سه بار آزمایش ۹۰% موارد عفونت را نشان می دهد.
انجام آزمایش برای یافتن تخم ترجیحا باید هنگام صبح و قبل از حمام و یا دفع صورت گیرد.

درمان :
درمان فرد آلوده بدون درمان سایر افراد خانواده ودر نتیجه باقی ماندن منابع عفونت ،رضایت بخش نیست.بنابراین توصیه می شود که در صورت عدم امکان تشخیص و درمان سایر افراد، تمام اعضای خانواده بطور همزمان درمان شوند. یک مادر پریشان ممکن است بیش از کودک خود نیاز به درمان داشته باشد.
کسب اطمینان از وخیم نبودن پی آمدهای بیماری و این نکته که عفونت در بهترین خانواده ها نیز روی میدهد، اغلب کمک کننده است.
برای درمان عفونت داروهای متعددی وجود دارد. مبندازول بصورت قرص جویدنی برای بالغین و کودکان بالای ۲ سال هر دو تجویز می شود. دوز دوم باید پس از ۲ هفته مصرف شود.

پیشگیری :
رعایت بهداشت فردی اساس پیشگیری است. ناخن ها باید کوتاه شوند،دستها پس از توالت و قبل از مصرف غذا باید کاملا شسته شود.ناحیه مقعدی در پایان دفع باید شسته شود. استفاده از ضماد یا پماد در ناحیه مقعدی به جلوگیری از انتشارتخم ها کمک می کند.کودکان آلوده باید لباس زیر کاملا چسبان نخی بپوشند تا از تماس دست با ناحیه مقعدی ممانعت شده و ملافه ها آلوده نشوند. از آنجایی که وان حمام می تواند منبع عفونت باشد استفاده از دوش توصیه می شود.به منظور محافظت دیگران ،افراد آلوده باید جداگانه بخوابندو لباس های زیز،لباس خواب و ملافه ها به دقت چمع آوری و شسته شوند.غذا باید از گرد و خاک و تماس دست های آلوده در امان باشد.مادران باید بدانند که عفونت خود محدود شونده و غیر کشنده است و همسایگان آنها نیز ممکن است به عفونت مبتلا باشند . کودکستان و مهد کودک ها منابع غنی عفونت کرمک هستند.