دشتستان بزرگ- سیده فاطمه موسوی*: اوتیسم یکی از اختلالات رشدی است که مانند سایر اختلالات رشدی در دوران کودکی نمایان میشود.
کودکی مبتلا به اوتیسم معمولا از نظرهوشی در حد متوسط یا بالاتر از متوسط است اما یک بهم ریختگی ذهنی و از طرفی هماهنگ نبودن حواس پنجگانه بیرونی( دیداری، شنیداری، بویایی، چشایی و لامسه) و نیز مشکل در حواس داخلی( تعادل و عمق) باعث میشود مشکلاتی در درک این کودکان بوجود بیاید.
واژه اوتیسم یه معنی درخودمانده است و مهمترین مشکل کودکان دارای این اختلال برقراری ارتباط با دیگران است.
آیا فرزندتان در ۱۸ ماهگی:
۱. وقتی میخواهد چیزی را نشان دهد،به شما نگاه کرده و به آن اشاره میکند؟
۲. وقتی به چیزی اشاره میکنید به آن نگاه میکند؟
۳. از تخیل برای ادای یک بازی استفاده میکند؟
اگر پاسخ شما به هر یک از سوالات بالا منفی باشد، احتمال خطر ابتلا به اوتیسم در فرزندتان وجود دارد، بهتر است همین امروز به یک روانشناس متخصص کودک مراجعه کنید!
نشانه های رفتاری اوتیسم برای کودکان ۲ سال به بالا:
۱. موارد اجتماعی:
✓ ممکن است هیچ علاقه ای به بازی های کودکانه نشان ندهد.
✓ ممکن است با خواهر و برادر خود خشن باشد.
✓ ممکن است به تنهایی در تختخواب نشسته و بجای صدازدن مادر، فریاد بکشد.
✓ هنگامی که والدین به محل کار میروند یا به خانه برمیگردند ممکن است توجهی نشان ندهد.
✓ ممکن است به دالی بازی و دیگر بازی های تعاملی علاقه ای نشان ندهد.
✓ ممکن است به شدت در مقابل در آغوش گرفته شدن یا بوسیدن والدین مقاومت کند.
✓ ممکن است وقتی کسی بالای تخت او میرود تا اورا بلند کند، دست هایش را با علاقمندی بالا نیاورد.
۲. موارد ارتباطی:
✓ معمولا از اتفاقات اطراف خود آگاهی ندارد و نسبت به آنها( صداها، رفت و آمدها، بازی بچه هاو…) واکنشی نشان نمی‌دهد.
✓ معمولا از تماس چشمی اجتناب می‌کند.
✓ معمولا برای بدست آوردن وسیله مورد نظر جیغ میکشد و دست بزرگسالان را گرفته و یه آن سمت هدایت میکند. ( بدون داشتن گفتار)
۳. رفتارهای عجیب و غریب و تکراری:
بال بال زدن یا دست زدن بی هدف
خیره شدن به پنکه سقفی یا هر چیز متحرک دیگر که در مسیر ثابتی میچرخد و حرکت میکند.
چرخیدن زیاد و بی هدف
قطار کردن ماشین های اسباب بازی ( بیشتر اوقات به یک شکل ثابت با وسایل بازی میکند.)
دلبستگی به وسایلی که ممکن است برای دیگر کودکان جذابیتی نداشته باشد مثل بخاری برقی، سر بطری نوشابه و…
بازی با نور ایجاد شده در اتاق
تکانیدن و تاب دادن خود
روشن و خاموش کردن مکرر و وسواسی لامپ
خوردن اشیای غیر معمول مثل پارچه، تشک یا پرده
پیچاندن انگشتان در برابر چشمان خود
وارد کردن فشار زیاد به بدن خود مانند گاز گرفتن یا خودزنی و…
خود را با مدفوع آلوده می‌کند.
خطر را احساس نمی‌کند. (پرش از ارتفاع، پریدن وسط خیابان و…)
۳. موارد حرکتی:
این بچه ها ممکن است مهارت های استثنایی حرکتی در یک زمینه داشته باشند اما در دیگر حوزه ها دچار نقص شوند.
ضعف در گرفتن مداد، نقاشی کشیدن و…
ضعف در بالا و پایین رفتن از پله ها
راه رفته روی پنجه
ناتوانی در درک فاصله اشیا نسبت به خود
دست و پا چلفتی بودن
داشتن تعادل خیلی خوب در راه رفتن
آبریزش دهان
ناتوانی در سوارشدن بر سه چرخه و کامیون اسباب بازی
۴. موارد حسی:
عدم تحمل کمربند ایمنی
مشکل بسیار زیاد با کوتاه کردن مو
ممکن است تجارب جدید همچون شمع تولد یا بادکنک را دوست نداشته باشد.
ممکن است حمام کردن او بسیار سخت و همراه با جیغ و گریه باشد.
ممکن است به بوهای معمولی بیش از حد حساسیت نشان داده و استفراغ کند.
ممکن است در تحمل صدای موسیقی مشکل داشته باشد.
اشیا را در برابر چشمان خود می‌چرخاند.
با اینکه در مواقع معمول قدرت شنیداری او عادی است ممکن است در برخی موارد هیچ عکس العملی به صدای بلند نشان ندهد.
ممکن است با پوشیدن لباس های گرم در زمستان مشکل داشته باشد.
ممکن است درزها و برچسب های لباس خود را پاره کند.
ممکن است در برابر تعویض لباس مقاومت نشان دهد.
ممکن است در طول تابستان به پوشیدن لباس های زمستانی اصرار داشته باشد.
۵. رفتارهای خودآزاری:
کوبیدن سر به زمین
گاز گرفتن بدن خود بدون اینکه درد را احساس کنند.
خاراندن و زخم کردن پوست خود
کندن موی خود
۵. موارد ایمنی:
نداشتن احساس خطر
تشخیص ندادن موقعیت هایی که برایش خطر آفرین است.
نترسیدن از ارتفاع
۶. امراض همراه:
مشکلات گوارشی
اسهال یا یبوست شدید
غذای هضم نشده در مدفوع
حساسیت زیاد به مواد غذایی یا رژیم غذایی محدود
مشکل در خواب و تفاوت قائل نشدن بین شب و روز
تشنج بدون هیچ دلیلی
احساس نکردن درد یا پاسخ متفاوت و کم به درد
تأخیر در گفتار یکی از مهمترین علائم اختلال اوتیسم و یکی از اصلی ترین دلایل والدین برای مراجعه به روانشناس یا گفتاردرمان است بنابراین تاخیر در گفتار فرزندتان را چنان چه با هر یک از علائم بالا همراه بود جدی بگیرید.

*کارشناس ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان
مدیر مرکز اختلالات یادگیری باران
رزرو نوبت: ۰۹۹۱۳۲۹۵۷۴۰