دشتستان بزرگ- سیده هدیه علوی شریف: اگر به چند قرن پیش بنگریم متوجه می شویم در صورتی که پدری آرایشگر بود، پسرش نیز این شغل را پیش می گرفت. اگر پدری نانوا بود، معمولاْ پسرش نانوا می شد. پسر تاجر هم تجارت را پیشه خود قرار می داد. این رویه ای بود از پیش تعیین شده و کسی هم اعتراضی نداشت. امروزه پس از گذشت چند قرن، همین اتفاق در مقیاسی عظیم ولی به صورت غیر علنی در برخی ارگان های عمومی و جدیداْ دولتی دولتی قابل رؤیت می باشد.

به گزارش دشتستان بزرگ٬ هرکسی در دوران کودکی رویاهایی دارد که وقتی بزرگ می شود به دنبال آنها می رود. آن کودک به امید محقق شدن رویاهای خود، با تلاش بسیار درس می خواند، مقاطع مختلف تحصیلی را یکی پس از دیگری با موفقیت طی می کند، به دانشگاه می رود و وقتی فارغ التحصیل می شود، خود را در یک قدمی آرزوی کودکیش می بیند. ناگهان به او می گویند پدرت چه کاره بود؟ بیکار٬ از کار افتاده و یا دستفروش؟ متأسفیم ما فقط فرزندان کارمندان خود را استخدام می کنیم. البته سهمیه هایی نیز برای کسانی به جز فرزندان کارمندان خود، داریم…. ؛ که شامل تو نمی شود. پدر تو بیکار٬ از کار افتاده٬ دستفروش و … است، برو کار پدرت را ادامه بده!

این گفته چند تن از همین آقایان است به تعدادی از دوستان و نزدیکان من که پدران زحمتکش آنان با خون دل و عرق جبین٬ فرزندان خود را بزرگ کرده اند و گاهاْ در این راه سلامتی خود را از دست داده و حالا از کار افتاده شده اند.

فکر می کنید چه به سر این جوان می آید؟ در خوشبینانه ترین حالت، با هزار بدبختی ماشینی دست چندم را تهیه کرده، به مسافرکشی روی می آورد. اینکه می گویند فلانی «ژن برتر» دارد، مختص مقامات کشوری نیست. اگر خوب بنگریم موضوع آقازادگی در تک تک ارگان های ما در حال اجرا می باشد. در مقیاس کوچک تر، «ژن برتر» را همه جا می توانیم ببینیم. گویی بعضی ها می خواهند مثل چند قرن پیش زندگی کنند.

این موضوع ممکن است به مذاق خیلی ها خوش نیاید. مثلا آقازاده هایی که به صدقه سری پدرانشان کارشان تضمین شده است و بدون هیچ دغدغه و نگرانی بر صندلی پدر تکیه زده و این صندلی را حق مسلم خود می دانند. بعضی از نهادها و سازمان‌ها این نوع استخدام موروثی را به نوعی امتیاز و قدردانی از کارمندان‌شان می‌دانند. چه بسیار شنیده ایم که می گویند بازنشستگان یک ارگان بعد از این همه تلاش و زحمت٬ حق آن را دارند که به پاس زحماتشان، یکی از فرزندان آنها جایگزینشان شود!!!!

کسی نیست بپرسد٬ مگر بازنشستگان عزیز و محترم در مدت اشتغال خود رایگان خدمت می کردند که اکنون باید فرزندان آنها جایگزینشان شوند؟ چه بسیار راه های دیگری که برای پاسداشت زحمات کارمندان وجود دارد. مواردی از قبیل بیمه های تکمیلی، افزایش حقوق بازنشستگی، فراهم نمودن امکانات رفاهی و گردشی و خیلی موارد دیگر را می توان برای قدردانی از زحمات کارمندان محترم نام برد.

استخدامی های موروثی را بیشتر در شرکت نفت، بانک ها، بیمارستان ها، و جدیداً آموزش و پرورش می توان دید. اشتغال حق همه فرزندان این سرزمین است؛ همانگونه که تحصیل حق همه مردم می باشد. اخیراً خبرهایی به گوش می رسد که آموزش و پرورش شهرستان دشتستان در پی استخدام فرزندان بازشستگان خود می باشد. کاری به صحت و سقم این خبر نداریم ولی این اقدامی غیرقانونی است که اگر هم صحت داشته باشد، واقعاْ جای تعجب است.

حال اجازه بدهید در این رابطه، به چند مواد قانونی استناد کنیم. با توجه به اصل نوزدهم قانون اساسی، « مردم‏ ایران‏ از هر قوم‏‌ و قبیله‌ای‏ که‏ باشند، از حقوق‏ مساوی‏ برخوردارند و رنگ‏، نژاد، زبان‏ و مانند اینها سبب‏ امتیاز نخواهد بود». اصل بیست و هشتم قانون اساسی نیز به این موضوع اشاره دارد: «هرکس‏ حق‏ دارد شغلی‏ را که‏ بدان‏ مایل‏ است‏ و مخالف‏ اسلام‏ و مصالح‏ عمومی‏ و حقوق‏ دیگران‏ نیست،‏ برگزیند. دولت‏ موظف‏ است‏ با رعایت‏ نیاز جامعه‏ به‏ مشاغل‏ گوناگون‏، برای‏ همه‏ افراد امکان‏ اشتغال‏ به‏ کار و شرایط مساوی‏ را برای‏ احراز مشاغل‏ ایجاد کند.»

بنابراین افراد باید براساس توانایی و شایستگی‌شان برگزیده شوند، نه براساس قدرت مالی یا موقعیت اجتماعی و فامیلی خاص. ماده پنجاه ‌و سوم مدیریت خدمات کشوری نیز به این مورد اشاره دارد: « انتصاب و ارتقای شغلی کارمندان باید با رعایت شرایط تحصیلی و تجربی لازم و پس از احراز شایستگی و عملکرد موفق در مشاغل قبلی آنان صورت بگیرد». طبق برنامه پنجم توسعه تنها راه جذب نیرو خصوصا در نهادهای دولتی و عمومی آزمون‌های استخدامی است، نه فرزند کارمند بودن.

با استناد به این قوانین و قوانین دیگری در این زمینه می توان جلوی این استخدام موروثی را که اجحاف بزرگی در حق جوانان جویای کار است، گرفت.

آیا یک جوان با تحصیلات عالیه، تنها به جرم اینکه پدرش کارگر، بیکار، از کار افتاده و از این قبیل است که چه بسا این عنوان٬ افتخار بزرگی است برای آنان، حق کارمند شدن در شرکت بانک ها و حالا آموزش و پرورش را ندارد؟ آیا پدیده استخدام موروثی، با عدالت اسلامی، در تناقض نمی باشد؟ چرا دیوان عدالت اداری جلوی این پدیده خاموش را که به صورت غیرعلنی و گاهاً علنی، هر روز بیش از قبل، در ارگان های دولتی فراگیر می شود، نمی گیرد؟

#همه جوانان جویای کار٬ حق استخدام دارند…