امروز  نیمی از آن دوره ی  تغییرات  سپری شده و زمان آنست که با محک  کیفیت ، وعده ها  و عملکرد شهردار میگلی نژاد مورد  بررسی ونقد علمی قرار گیرد.

 نقد عملکرد شهردار زمانی  جامع  خواهد بود که با شناخت کامل از دو مقوله ی اثر گذار بر میزان  توفیق ایشان همراه باشد. درجه ی صلاحیت علمی و عملی اعضای شورای شهر در انجام وظایف قانونی خود از یک سو ،  و کار آمدی ساختار درونی شهرداری در پیشبرد اهداف توسعه از دیگر سو، نقش اساسی را در کارائی شهردار بازی می کنند.

با وجود آنکه بر شمردن شرایط هر یک از این دو مقوله خود نیازمند فرصتی دیگر می باشد اما به طور خلاصه باید گفت :  شهردار میگلی نژاد با آگاهی از  سطح بسیار پایین تخصص جمعی شورا و ساختار ناکارآمد شهرداری، سودای  توسعه ی  پرشتاب  بوشهر را در سر  می پروراند.

در این دوره به هر گوشه ی شهر که بنگریم یا کارگرانی مشغول به کار در پروژه ای از شهرداری  را می بینیم و یا تابلوئی که آغاز پروژه ای دیگر را نوید می دهد.  به گونه ای که شهر با مجموعه ای از اقدامات عمرانی به کارگاهی فعال تبدیل شده است.

اجرای  کف سازی پیاده روها در جای جای شهر، نصب تجهیزات مبلمان شهری، نورپردازی، بدنه سازی ، آسفالت گذرهای شهر، و بی شمار اقدام مشابه، در پی آن هستند که به سرعت چهره ی شهر را آراسته کنند.

پل رو گذر، اجرای بخشی از سازه ی  چرخ و فلک، آغاز ساخت فانوس دریائی،  نوید اجرای هتل پنج ستاره توسط شهرداری و دیگر پروژها  از این دست، آنهم با شعار بوشهر در مسیر توسعه،  برآنند که تصویر متفاوتی از شهر و شهردارش را به نمایش بگذارند.  تصویری که میکوشد تا عملکرد موفقی از شهردار، شورای شهر و شهرداری بوشهر را  به همگان نشان دهد .

دقیق تر که بنگریم، اصرار بر سرعت انجام پروژه ها، غفلت های زیادی را سبب شده است. در حالیکه مدیریت شهری می باید مدیریتی علمی باشد  تا بتواند اهداف توسعه ی شهر را در بستری عاقلانه دنبال کند . توسعه ای که تدریجی ، پایدار و متکی بر مشارکت واقعی مردم باشد،  با این وجود  آنچه از بررسی اقدامات شهرداری بر این اساس بدست می آید بسیار متفاوت بوده و با وعده های شهردار فاصله ای بسیار دارد.

تعریف پروژه های شهرداری در این دوره بیش ازهرزمانی بلند پروازانه بوده و بدون پشتوانه ای علمی در دست اجرا می باشند.  توجه نداشتن به نیازهای واقعی، اولویتهای شهر و ظرفیتهای آن ، نامتناسب بودن هزینه ها با در آمد شهرداری،  نداشتن نظام کنترل و هدایت کار آمد در پروژه های شهری و کیفیت بسیار پایین در اجرای  طرحها ، بیش از آنکه توسعه ای پایدار را برای شهر به ارمغان آورده باشد،  توسعه ای حبابی بوده و به زودی شهر را در ورطه ای از معضلات گرفتار خواهد کرد.

با وجود بهبود  سطح برخی از سرانه های شهری  در این دوره،  آنهم با پیگیری مداوم شهردار و هزینه ی بسیار، باید پذیریفت که میزان کار آمدی مدیریت شهری در ارتقاء کیفیت فضاهای شهری، هرگز با ارزیابی کمی قابل سنجش نخواهد بود.

بهبود مستمر کارها  با ارتقاء دائمی دانائی ها و توانائی های نیروها ، کاستن از هزینه های نگهداری و ساخت شهر از طریق حذف هزینه های غیر ضروری و درک کامل منافع عموم شهروندان بخشی از شاخصهای کار امدی هستند که در این دوره به فراموشی سپرده شده اند.

الگوی مشارکت و جانمائی پر اشتباه پروژه ی چرخ وفلک ، رعایت نکردن اصول فنی وکیفیت  بسیار پایین مصالح مصرفی در کف سازیهای مرکز شهر،  فقدان رویکرد کلان نگری در سامان دهی  جداره ها، ساحل و مرکز شهر، المان بی هویت میدان انقلاب ، اصرار بر نصب انواع چراغها، مجسمه ها و تجهیزات غیر ضروری  و بی کیفیت در سطح شهر و برخورد جزیره ای با پروژه های شهری بدون تعامل سازنده با شهروندان و جامعه ی نخبگان محلی ، همگی مواردی هستند که علی رغم تلاش ها و هزینه های انجام گرفته، اثر بخشی این اقدامات در توسعه ی پایدار شهر بسیار ناچیز است.

با وجود کاستیهای بسیار ، راه اندازی و مدیریت کردن این همه پروژه جای تقدیر دارد . شهردار میگلی نژاد ظرفیت انجام پروژه های عمرانی متعدد در شهرداری را اثابت کرد .

در حالیکه وظایف شهرداری تنها به بخش عمرانی محدود نمی شود ، این همه تمرکز  بر پروژه های عمرانی ، انجام وظایف شهرداری در بخشهای دیگر به ویژه اجتماعی ، فرهنگی و خدماتی را به امری در حاشیه تبدیل کرده است.

شهرداری باید بپذیرد که شهر نتیجه ی هوشمندی، ثروت، خرد و بالندگی شهروندان است تا همه ی اقدامات فرهنگی، اجتماعی خود را در جهت توسعه ی فرهنگ شهروندی و مسئولیت پذیری اجتماعی ایشان متمرکز نماید.

رابطه ی مردم و شهرداری چالش همیشگی در مدیریت شهری ایران است. عدم باور جایگاه واقعی هر یک از طرفین این رابطه از سوی طرف دیگر از علتهای اساسی این چالش است. شهردار بوشهر در این دوره با روشهای غیر تعاملی در مدیریت شهر این چالش را بیشتر کرد. عدم پذیرش روش شهرداری در انجام  امور شهر از سوی ذی نفعان و جامعه ی متخصین نشان می دهد که در حوزه ی مشارکت اجتماعی، شهرداری چندان که باید موفق نبوده است.

اعتراضات عمومی نسبت به پروژه های شاخص شهرداری، از جمله ساماندهی مرکز شهر، المان میدان انقلاب،  میدان ورودی شهر،  مجسمه های بدون هویت ، خیابان جدید جفره ، الگوهای توسعه ی فضای سبز و مواردی دیگر از این دست، گویای این چالش اساسی در رابطه ی شهرداری و شهروندان است.

در این دوره مشاوره گرفتن تنها به حلقه ی نزدیکان و مریدان  شهردار ختم شده و مردم زمانی از  انجام یک پروژه  مطلع  می شوند که شهرداری از آنها شکیبایی در زمان انجام پروژه را با نصب چند بنر درخواست کرده است.

امور فرهنگی شهرداری در حالی به غیر اهلش سپرده میشود که جامعه ی ارزشمند فرهنگی و هنرمندان نخبه ی بوشهر با درخشش در سطح ملی ، جایگاه فرهنگی بوشهر را  دوباره احیاء کرده اند. جدی نگرفتن این جامعه ی ارزشمند  به ویژه  در برپایی اصلی ترین رویداد فرهنگی بوشهر، سبب شد با وجود هزینه های بسیار، جشن های هفته ی بوشهر در نازلترین حد کیفیت  انجام شود .

چنانچه شهرداری  نقش اجتماعی،  فرهنگی خود را درک کرده و در انجام آن  بکوشد،  آنگاه  امکان بهرمندی از توانمندیهای شهروندان و مشارکت واقعی ایشان در ساخت شهر  فراهم می شود. سرمایه ای باورنکردنی که کمتر بدان توجه شده است.

اداره ی شهر  بدون شناخت  کامل تهدیدها و فرصتهای آن و برخورد سطحی با مسایل ریشه ای شهر، جز تباه کردن      سرمایه ها، منابع و آینده ی آن نتیجه ای نخواهد داشت. دلخوش کردن مردم  به اقدامات سطحی، زود گذر و دهان پرکن، آفت بزرگیست که توسعه ی پایدار شهر را با چالشهای اساسی  روبرو کرده و خواهد کرد.

در شرایط کنونی کشور که رکود اقتصادی،  مشکلات زیست محیطی  و معضلات فرهنگی، مراکز جمعیتی را تهدید می کنند، همراهی با سیاست های کلان ملی و به کار بستن تدابیر محلی  در برداشتن این مشکلات، وظیفه ی اصلی مدیران است.

در حالیکه اشتیاق به سرمایه گذاری برای ساخت شهردر پایین ترین سطح بوده و بازار بوشهر در یکی از بحرانی ترین دوره های رکود بسر می برد،  شهرداری بوشهر باوجود داشتن اختیارات ویژه از سوی شورا ، در اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی، توجه به رونق بازار و صنایع محلی ،رونق ساخت وساز، جذب سرمایه  و حمایت از سرمایه گذاران، کارنامه ی قابل قبولی ندارد. حتی در جذب منابع دولتی هم بسیار ضعیف عمل کرده است.

هرچند منشاء به سامان بودن یا نبودن امور شهرها خود مردم هستند، اما در جهان امروز، هیچ شهری بدون داشتن شهرداری
(دولت محلی) کار آمد، بوی تمدن و توسعه را استشمام نخواهد کرد. تقویت روحیه ی خدمتگزاری در شهرداری، دخالت دادن همه ی بازیگران توسعه یعنی نخبگان و ساختار اجتماعی شهر در فرآیند تصمیم سازی ، نظام عادلانه ی توزیع خدمات، شفافیت مالی و انجام پروژ های با کیفیت  موجب همبستگی اجتماعی شده، وفاداری به آرمان شهر و توسعه ی آن را عمق  می بخشد. توجه به این مهم میتواند اساس برنامه ها و مبنای تصمیم اعضای جدید شورای شهر در اصلاح امور شهر و انتخاب شهردار باشد.

در هر حال ادامه ی فعالیت شهردار میگلی نژاد بیش از هرچیز به نظر اعضای جدید شورای شهر  بستگی دارد. اگر ایشان به دنبال بهبود  شاخص های کمی شهر، بدون توجه به امر کیفیت هستند گزینه ای بهتر نخواهند یافت. سپردن کلید شهر به دست ایشان بیش از آنکه به گشایش در امور شهر منتهی شود، راه رسیدن آقای شهردار به مجلس را هموار خواهد کرد.

نقد دوران شهردار میگلی نژاد با آن سوابق مدیریتی ارزشمند، تنها برای نشان دادن سختیهای کار در شهرداری بوشهر است .  وقتی شهر با مدیریت چنین شخصیت مقتدر و با سابقه ای، علی رغم تلاش بسیار راه به جایی  نمی برد، تکلیف بسیاری از گزینه ها ی ضعیف تر  به طور کامل روشن خواهد بود.

پذیرش این مهم که شهر بوشهر باوجود ابعاد وجمعیت کم ، از نظر مشکلات  و ظرفیتها در حد یک کلان شهر است و شهرداری شایسته را می طلبد، واقعیتیست که اعضای شورای شهر را در انتخاب خود دقیق تر خواهد کرد.

امید است شورای شهر خشت اول در خدمت به شهر را درست بنیان نهد .

 علی کولیوند دانش آموخته ی معماری از دانشگاه تهران/جامعه