دشتستان بزرگ-سیده فاطمه موسوی*: امروزه توجه به روان بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته و افراد جامعه به دنبال این هستند که در کم ترین زمان ممکن به بهترین نتیجه دست یافته تا بتوانند زندگی آرام و با کم ترین دغدغه داشته باشند. از طرفی با توجه به گسترش ارتباطات، فضای مجازی بیشترین سهم را در پاسخگویی به این نیاز دارد.

همیشه افرادی بوده اند که به شکل های مختلف از نیاز مردم به نفع خود بهره برده اند، افرادی که در قالب روانشناس مسائلی از قبیل «بیندیشید و ثروتمند شوید! بیندیشید و اعتماد به نفستان را افزایش دهید! و انسان هیچ چیز نیست جز آنچه که به آن می اندیشد!» را مطرح نموده اند؛ چه در گذشته با نوشتن کتاب و تبلیغات تلویزیونی و چه حالا در فضای مجازی و پیج های اینستگرامی.
اگر شما هم از آن دسته افراد هستید که گمان میکنید به هر آنچه بیندیشید در زندگیتان اتفاق می افتد، توصیه میکنم این مطلب را تا آخر بخوانید.
وسواس فکری_عملی( OCD ) زمانی است که یک فکر خاص به دفعات زیاد در ذهن شما تکرار شده و برایتان آزارنده است. فرد وسواسی گمان میکند تمام افکارش به واقعیت تبدیل خواهد شد و این امر اضطرابش را بالا میبرد. اگر به چنین فردی گفته شود که زندگی شما را افکارتان میسازد، در واقع مهر تاییدی بر افکار وی زده شده و به مرور اضطرابش افزایش می یابد.
از طرفی با توجه با اینکه این روانشناسان تأکید بر زیبایی و جذابیت ظاهری و نوع خاصی از رفتار برای جذب جنس مخالف دارند، سبب میشود بخصوص از خودباوری زنان کاسته شود.
این تنها بخش کوچکی از فاجعه ای است که ممکن است توصیه های «روانشناسان زرد» در شما ایجاد کنند؛ همان روانشناسانی که با عنوان «روانشناس انگیزشی، بهبود توسعه فردی، مشاور ذهن، بنیانگذار حالِ خوب، بنیانگذار تکنولوژی فکر، زنان آلفا و…» خود را در فضای مجازی معرفی کرده و جملاتی مانند: «یک شبه پولدار شدن، رازهای موفقیت، ویژگی های ظاهری زنان که برای مردان جذاب است، به دنبال کسی باش که دنبال تو باشد، رازهایی درباره زنان که مردان باید بدانند، اگر جایی که هستی راضی نیستی جاتو عوض کن تو درخت نیستی و…» را به کار میبرند تا با استفاده از ناآگاهی عموم مردم از علم روانشناسی و با گفتن جملاتی زیبا و امیدبخش که هر انسانی را جذب می‌کند به کسب درآمد و معروف شدن برسند.
شاید تجربه حضور در کارگاه ها و سمینارهای انگیزشی را داشته باشید؛ جملات تأکیدی مثبتی که به شما می‌گویند، هیجاناتِ شما را به اوج میرساند، به یک خودباوری کاذب، بدون شناخت از توانایی ها، امکانات و محدودیت هایتان می‌رسید چون آنها به شما گفته اند که « در راه رسیدن به هدف هیچ محدودیتی وجود ندارد و تنها کافی است خودتان را باور داشته باشید». اما زمانی که از سمینار خارج می‌شوید، پس از چند روز از هیجاناتتان کاسته شده و حتی ممکن است به پوچی برسید و حالتان بدتر شود چون رفته رفته به این نتیجه می‌رسید که محدودیت ها کار خودشان را میکنند و نمیشود تنها «اندیشید و موفق شد!» ولی چون این جملات انگیزشی را از کسی که خود را روانشناس معرفی کرده شنیده اید گمان میکنید کم کاری از شما بوده که نتوانسته اید افکارتان را کنترل کنید تا به خواسته هایتان برسید در حالی که هیچ پشتوانه علمی وجود ندارد که ثابت کند به هرآنچه بیندیشید تحقق می یابد! همانطور که یک فرد نمی تواند بدون گذراندن دوره های آکادمیک داروهای پزشکی تجویز کند، نمی‌تواند راهکارهای روانشناسی نیز ارائه دهد. البته در این میان افرادی هم هستند که تنها مدرک آکادمیک روانشناسی دارند و به دلیل درآمد بالایی که گفته های روانشناسان زرد دارد، به این سمت روی آورده اند. برای شناسایی روانشناسان زرد به موارد زیر توجه کنید:
۱. برای همه افراد و همه مشکلات راهکارهای یکسانی ارائه میدهند.
۲. بیشترین تاکید آنها بر فکر، کائنات، ارتعاشات و حتی تفسیر آیات قرآن به دلخواه خودشان است.
۳.راهکارهای آن ها بدون درنظر گرفتن فرهنگ و عقاید جامعه است؛ یعنی راهکارهایی میدهند که با فرهنگ و عقاید شما در تضاد است و از شما می‌خواهند برای داشتن «حال خوب» آزادانه آن ها را انجام دهید.
۴. راهکارهای آنها موقتی بوده و مشکلات شما را ریشه ای و عمیق حل نخواهد کرد.
۵. این افراد بیوگرافی درست و حسابی در پیج خود ندارند و اگر مدارکی را که گفته اند سرچ کنید خواهید دانست که هیچ منبع و پشتوانه علمی ندارند.
و سخن آخر اینکه افکار ما تنها بخشی از ما هستند، در کنار سایر بخش ها و نه تمامِ ما. عمر هیچ یک از ما هم آنقدر طولانی نیست که تمام افکارمان محقق شود پس اینقدر به جان خود نیفتید و بخاطر افکارتان، خود را سرزنش نکنید چون خودگویی چه مثبت و چه منفی در همه افراد وجود داشته و اجتناب ناپذیر است.

*کارشناس ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان