ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
---|---|---|---|---|---|---|
« اردیبهشت | تیر » | |||||
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
- ۲۰ خرداد ۱۳۹۶ ساعت درج خبر:۴:۳۸
- بدون دیدگاه
تحلیلی بر تأثیرات بحران در روابط قطر با همسایگانش بر ایران
دشتستان بزرگ: روزنامه پیام عسلویه با اشاره به اختلاف پیش آمده بین قطر و چند کشور عربی نوشت:قطر در سالهای اخیر و به دنبال بحرانهای عمده بین المللی و منطقه ای تلاشهای جدی می کرد که بتواند خود را به عنوان یک نیروی مؤثر در روابط کشورهای منطقه به دیگران بقبولاند. تلاشهای این کشور که اغلب همراهیهای نسبی دولت آنکارا و ریاض را در مقاطعی از زمان به همراه داشت در راستای حل بحران سوریه و میانجی گری میان نیروهای متخاصم در این کشور و حتی تلاش برای تأثیر گذاری بر روابط قدرت در مصر در اوج روزهای پر تنش بر سر کار بودن محمد مرسی باز می گردد که در همه این موارد قطر تلاش می کرد از خود چهره ای نوین در مناسبات منطقه ای ترسیم کند. حمایت از حماس نیز از جمله دیگر موارد افتراق قطر با سایر کشورهای جنوب خلیج فارس ذکر شده است که تأثیرات مهمی بر روابط این کشور با همسایگانش داشته.
قطر همانند سایر کشورهای جنوب حوزه خلیج فارس برای قرنهای متمادی قسمتی از حوزه فرمانروایی ایران محسوب می شد و مالیات سالانه به دربار پادشاهان صفوی و افشاری و زندی پرداخت می کردند. این اقلیم بعدها با کاهش قدرت ایران در زمان قاجارها به زیر سلطه و نفوذ عثمانیها قرار گرفت و پس از آن با سر رسیدن دولت بریتانیای کبیر قسمتی از مستعمرات و حوزه های نفوذ بریتانیا در خلیج فارس شد. سرانجام نیز پس از دهه ها تحت الحمایگی در سال ۱۹۷۱ از انگلستان اعلام استقلال کرد و کشوری به نام «قطر» متولد شد. این کشور هم اکنون حدود دو میلیون و یکصد هزار نفر جمعیت دارد و ۱۱ هزار کیلومتر مربع مساحت آن است. عمده درآمد این کشور از منابع بسیار عظیم نفت و گاز است به طوری که برآوردها نشان می دهد قطر دارای بزرگترین ذخایر گازی شناخته شده در جهان است. این کشور را با توجه به این منابع و جمعیت و مساحت کمش ثروتمندترین کشور جهان دانسته اند.
سفر دونالد ترامپ و آغاز بحرانها خاورمیانه در این سالها بسیار بی ثبات تر، پر خشونت تر و بحرانیتر شده است. عدم حل بحرانهای سوریه و یمن، عدم پایان گرفتن مجادله هفتاد ساله اعراب و اسرائیل، بروز تنشهای شدید و جنگ سرد در روابط ایران و عربستان و ترکیه به عنوان قدرتهای منطقه ای، بحرانهای روز افزون در عراق و درگیریهای نظامی علنی ترکیه با مخالفانش در مرزهای مشترک با عراق و سوریه، بحران بحرین و عدم حل شدن آن و افزایش خشونتها در این کشور، دخالتهای غیر مسئولانه قدرتهای خارجی از جمله روسیه در منطقه و دامن زدن به آتش اختلافات همگی از عواملی است که خاورمیانه را بحرانی ترین و کانونی ترین نقطه مشکلات در جهان امروز کرده است که دامنه بحرانهایش تا مرزهای امریکا و اروپا نیز کشیده شده است. مهمترین میوه این وضعیت بی ثبات و رقابتهای پیدا و پنهان سیاسی و اقتصادی میان سه ضلع ترکیه و ایران و عربستان خرابی بیشتر منطقه و گسترش روز افزون تروریسم و خشونتهای فرقه ای و دینی در منطقه و جهان بوده است. به این ترتیب امریکا که بدون شک بزرگترین سهم را با خطاهای فاحش و ویرانگرش در لشکرکشیهای عظیمش به منطقه و سیاستهای نامناسب در خصوص بهار عربی داشته است امروز کانون توجه خود را به این منطقه برگردانده و دونالد ترامپ به خاورمیانه سفر می کند تا بتواند برای این چالشها راه حلی تهیه و تدارک ببیند. اما نخستین دستاورد این سفر، گشوده شدن باب جدیدی از بحرانهاست تا اگر تا به امروز در جنوب خلیج فارس وضعیت نسبتاً با ثباتی دیده می شد این ثبات سیاسی نیز با تحریک عربستان و تأیید امریکا دستخوش آشوب گردد. این وضعیت نمودار این است که راه حلهای احتمالی که ترامپ در کاخ سفید در حال بررسی آنهاست نه تنها چالشها را حل نخواهد کرد بلکه می تواند وضعیتهای خطرناک دیگری پدید آورد. از این منظر سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در نشست خبری خود با ردِّ هر گونه دخالت خارجی در منطقه، قطع ناگهانی روابط عربستان، امارات متحده عربی و بحرین با قطر را بسیار نگران کننده توصیف کرد و خواهان «خویشتنداری کشورهای جنوبی خلیج فارس در جهت کاهش تنشها و بازگشت آرامش به منطقه» شد. به این ترتیب تحریم زمین قطر که تنها مرز خشکی اش با عربستان است، عملاً این کشور را در محاصره ای تنگ فرو برده و می تواند در صورت دنباله دار بودن، خسارتهای کمرشکنی به اقتصاد قطر وارد سازد. بسته شدن مراودات زمینی قطر با عربستان و طولانیتر شدن مسافتهای ترانزیت هوایی به دلیل عدم امکان ورود هواپیماهای قطر به مرزهای هوایی کشورهای همسایه اش می تواند بحران عمیق اقتصادی و اجتماعی در این کشور کوچک اما ثروتمند منطقه ایجاد نماید. بنابراین در حال حاضر قطر تنها مسیری که به روی خود گشوده می بیند ایران در شمال خلیج فارس است. ایرانی که نزدیکترین نقاطش به قطر استان بوشهر و به ویژه دو بندر کنگان و دیّر است.
بوشهر و بحران جنوب خلیج فارس این بحران در کوتاه مدت و بلند مدت می تواند تأثیرات بسیار گسترده ای بر اقتصاد استان بوشهر بگذارد. صرفه نظر از اینکه قرابت سیاسی قطر به ایران به واسطه فشارهایی که دولت عربستان به این کشور وارد می کند دست خوش چه تغییراتی می تواند بشود، اما مراودات اقتصادی و حمل نقلی گسترده ای را می تواند برای ایران و قطر به همراه آورد که در درازمدت پتانسیل آن را دارد به جزء ثابتی از روابط دو کشور تبدیل شود. بندر دیّر و کنگان با ۲۸۰ کیلومتر فاصله با دوحه قطر، نزدیکترین بنادر مجهز کشور به قطر محسوب می شوند که می توانند کالاهای عمده ای را به این بندر از طریق دریا ارسال نمایند. بندر بوشهر نیز که در فاصله ۴۰۰ کیلومتری این دوحه قرار دارد می تواند نقش مؤثری در ترانزیت هوایی ایفا نماید و حمل نقل هوایی خود را توسعه بخشد. به این ترتیب می توان محاسبه کرد که فرصتهای مؤثری برای توسعه در استان بوشهر فراهم آمده است. در این رابطه با محمد عابدی، رئیس اتاق بازرگانی استان بوشهر گفتگویی کردیم و موارد فوری و بلندمدتی که در پیش روی اقتصاد استان قرار گرفته است را بررسی کردی. مهندس عابدی در این رابطه می گوید: «اولین نکته ما این است که در صورت اعلام نیاز قطر با توجه به بسته بودن مرزهایش به روی ورود کالاهای اساسی و مورد نیاز، بتوانیم این اقلام را به سرعت تأمین و ارسال کنیم. امیدواریم که این چالش در درازمدت ادامه پیدا نکند؛ چون به بی ثباتی و عدم امنیت در خلیج فارس ممکن است منجر شود. کشورهایی مانند ایران قطعاً میانجی گری خواهند کرد تا این مشکل حل شود چون تداوم آن به نفع هیچ کس نیست. تا زمانی که این مشکل حل نشود اقلام مورد نیاز قطر توسط ایران ارسال خواهد شد». رئیس اتاق بازرگانی استان بوشهر اقلام احتمالی مورد نیاز قطریها در مقطع زمانی کنونی را شامل «آب آشامیدنی، صیفی جات، لبنیات، موارد پروتئینی و گوشت» می داند و می گوید « اینها از زمره موادی هستند که احتمالاً قطر به آنها احتیاج پیدا خواهد کرد و ما در حال بررسی کلیه جوانب ارسال این اقلام به قطر هستیم». عابدی در توضیح صحبتهایش می گوید: «اینکه با چه وسیله ای و از کجا ارسال شود مهم است. کنگان و دیر دو شهری هستند که کمترین فاصله را با قطر دارند. ابتدا بنا بود که به بندر رُوِیس ارسال شود که به علت نزدیکی به بحرین و مسائل امنیتی این مورد از دستور کار خارج شد و بندر دوحه به عنوان مقصد کالاهای ارسالی در نظر گرفته شد». از رئیس اتاق بازرگانی بوشهر پرسیدیم که در حال حاضر چه کالاهایی به قطر از بنادر استان صادر می شود که می گوید: «صادرات ما به قطر تا کنون شامل مواد معدنی و سنگ، گچ و سیمان بوده است. در حال حاضر تصمیم بر این است که چالشهای ارسال کالاهای ضروری به قطر را در صورت اعلام نیاز این کشور برطرف کنیم. امیدواریم این مناسبات آشفته در دراز مدت ادامه پیدا نکند و داد و ستدهای اقتصادی بر یک بستر امن و با ثبات صورت بگیرد و روابط و همکاریهای دو کشور بر این بستر توسعه پیدا کند». وی در رابطه با موجودی اقلامی که قطر با کمبود آنها مواجه است در استان و توانایی بوشهر در تأمین این منابع می گوید: «اقلام مصرفی مورد نیاز قطر از استانهای همجوار تأمین خواهد شد و به بوشهر ارسال می گردد. استانهای فارس، کهکیلویه و خوزستان می توانند تقاضای بازار در قطر را با توجه به قدرت تولیدی که دارند تأمین نمایند و لبنیات، گوشت و صیفی جات مورد نیاز این کشور را در اسرع وقت به بنادر استان منتقل نمایند تا تقاضای قطر پاسخ داده شود؛ آن بخشی هم که در استان موجود باشد و مازاد مصرف برآورد شود نیز می تواند به قطر صادر شود و به عنوان یک بازار در این کشور رشد صنایع و کشاورزی را برای استان بوشهر بسازد». قطر یکی از مهمترین و شاید مهمترین کشوری است که در پیرامون ایران با ما دارای میادین مشترک نفت و گاز است. بزرگترین میدان گازی کشف شده در جهان، یعنی پارس جنوبی قسمت شده میان ایران و قطر است که تا سال گذشته قطر با نسبتهای بسیار بالاتر اقدام به بهره برداری از این میدان گازی می کرد. از «محمد عابدی» در همین رابطه پرسیدیم که مناسبات تازه در روابط اقتصادی ایران و قطر بر مسائل نفتی میان دو کشور تا چه اندازه می تواند تأثیر بگذارد. رئیس اتاق بازرگانی بوشهر این تأثیرگذاری را ناچیز عنوان کرد و گفت: «مسائل نفتی تابع توافقات و قواعد بین المللی است که حوزه مشترک میادین نفتی ما نیز از این جمله هستند. در این میادین نفتی و گازی هر کس تکنولوژی و امکانات بیشتر دارد بیشتر هم می تواند از معادن بهره برداری کند و کسی نمی تواند معترض شود. امروزه بعد از گذشت سالها که قطر از ایران بیشتر از این میدان گاز استخراج می کرد، ایران توانسته است از قطر پیشی بگیرد. اما اینکه این بحران این مسائل را تابع خود گرداند گمان نمی کنم چنین باشد و چنین هم نخواهد شد و طبق توافقات پیشین کار صورت خواهد گرفت».



دیدگاه ها